Mae'r adroddiadau llofnodi "(Cyf-DHW)" wedi cael eu cyfieithu gan Dafydd H Williams, a "(Cyf-GJ)" gan Gwynfor Jones.

Adroddiad Gwyliau Teithiau Cerdded Clwb Dyffryn Elan. Gweler isod adroddiad Cylch Talysarn.

Dydd Iau, 9 Hydref 2025. Cylch Talysarn. Arweiniodd Colin Higgs 25 o aelodau ar gylch o Talysarn ar ddiwrnod tywyll ond sych a mwyn. Archwiliodd y daith rai o’r chwareli llechi yn Nyffryn Nantlle i’r dwyrain a’r de o’r pentref.

Aeth y daith yn gyntaf at y Chwarel Dorothea fawr, a ddaeth i ben yn 1970, gan adael tri llyn mawr llawn dŵr, sydd bellach yn lynoedd dramatig yn boblogaidd ar gyfer defnydd hamdden, a aelwyd y peiriannau ac adeiladau tŵr trawiadol. Mae strwythur bric uchel gyda chlog wedi’i leoli yn dal peiriant Cornish rhagorol a osodwyd yn 1906 i bwmpio dŵr o’r pwll chwarel. Mae’r rhain yn rhan o Safle Treftadaeth y Llechi Gogledd Orllewin Cymru nawr.

Ar ôl seibiant am banad, aeth y daith ar lwybr i’r de-orllewin, yn codi’n raddol trwy’r tir chwarel wedi ei adael ac heb ei ddefnyddio. Gwnaethant gylch drwy’r gwaith mawr a heibio at wal o bwll chwarel dwfn o amgylch Taleithin Isaf.

Canolbwyntiodd y cinio ar ffordd lonydd uchel hen reilffordd chwarel. O fan hyn, roedd golygfeydd gwych tuag at bentrefi mawr Penygroes a Talysarn, y domen lechi enfawr islaw Cilgwyn a oedd unwaith yn safle gwaredu, a mynydd pen uchel Mynydd Mawr, a thystebydd dyfrlliw yn y niwl.

Roedd y grŵp yn ffodus iawn o ymweld â gweithdy a gardd swynol yr artist Josie Russell, sydd bellach yn enwog am ei gwaith tecstilau hyfryd yn dathlu’r tirwedd leol.

Parhaodd y llwybr drwy’r pentref bach taclus, Tanyrallt lle’r oedd capel diddorol wedi ei drosi’n fflatiau. Arweiniodd llwybrau’r caeau I’r gogledd-orllewin i croesi’r Afon Llyfni i’r hen ffordd nôl i Talysarn. Roedd rhan o’r grŵp yn dewis llwybr amgen, llai llwyd ond mwy mud, heibio’r afon.

Roedd y daith bleserus hon ar lwybrau hawdd yn cynnwys tua 5 milltir mewn 4 awr. Noel Davey. (Cyf: DHW).

Hydref 3ydd–6ed 2025. Gwyl Gerdded y Clwb yn Nyffryn Elan. Ar ddechrau mis Hydref, mwynhaodd grŵp o 25 aelod o’r Clwb bedwar diwrnod o gerdded yn Nyffryn Elan, ardal o Gymru nad oedd llawer ohonynt yn gyfarwydd â hi o’r blaen. Meddiannwyd ganddynt Elan Valley Lodge, ysgol Fictoraidd drawsnewidiwyd yn adeilad godidog a adeiladwyd yn wreiddiol fel rhan o’r pentref model pan oedd y prosiect peirianyddol anferth i gyflenwi dŵr i Birmingham yn cael ei adeiladu yn y Dyffryn. Roedd y lleoliad preifat hwn yn addas iawn ar gyfer anghenion grŵp cerdded, gan ddarparu pecyn meddylgar o ystafelloedd unigol, mannau cymunedol defnyddiol, prydau iachus, bar gonest, ystafell sychu, ac arweinwyr ar gyfer teithiau cerdded tywysedig.

Digwyddodd yr ymweliad ar yr un pryd â Storm Amy – y storm gyntaf wedi’i henwi o’r hydref – a ddaeth â thywydd gwlyb a gwyntog iawn yn y ddau ddiwrnod cyntaf, ond gwnaeth wella erbyn y Sul a’r Llun. Er gwaethaf hyn, cwblhawyd saith taith gerdded, yn cynnwys cymysgedd o dair taith ‘Gradd A’, pob un tua 10 milltir o hyd, a phedair taith ‘Gradd C’ rhwng 5 a 7 milltir. Arweiniwyd y rhan fwyaf o’r teithiau gan Steve, Rheolwr y Lodge, a Tudor, bugeiliaid lleol. Roedd y ddau yn gwmni dymunol ac yn ffynhonnell gyfoethog o wybodaeth am gronfeydd dŵr Dyffryn Elan, yn ogystal â hanes lleol ac agweddau ar amaethyddiaeth a bywyd gwledig. Arweiniodd aelodau’r Clwb ddwy o’r teithiau gyda chyngor gan y Lodge.

Cyfarfu’r parti yng Nghwmdeuddwr yn Rhaeadr Gwy mewn pryd ar gyfer picnic o dan goed parc yn diferu, tra canfu rhai gysgod ym mynedfa’r eglwys. Arweiniodd Noel daith hawdd o 4.75 milltir dros 2.5 awr yn y glaw parhaus, gan gynnwys adrannau o Wye Valley Way, rhan o lwybr hir o Fynydd Pumlumon i Gas-gwent. Roedd y llwybr yn cynnwys cymysgedd o lwybrau caeau a choetiroedd ac olion trac rheilffordd Canolbarth Cymru, a gaewyd yn 1962. Nodwedd annisgwyl a braidd yn ddychrynllyd oedd pont raff arddull Nepal hir ac yn siglo, a achubodd y cerddwyr rhag gorfod ceisio croesi’r Wye oedd mewn llifogydd.

Canolbwyntiodd y teithiau tywysedig ar y Sadwrn a’r Sul ar archwilio’r pedwar o’r pum cronfa ddŵr wreiddiol yng Nghwm Elan a’u harchadeiladau cysylltiedig: Garreg Ddu, Pen y Garreg, Craig Goch a Chaban Coch. Troellodd y llwybrau a’r ffyrdd wedi’u marcio’n dda o amgylch ac uwchlaw’r corffoedd cul o ddŵr mewn dyffrynnoedd serth a dwfn wedi’u gorchuddio gan goed collddail hardd. Un atgof parhaol fydd cerdded drwy garped anarferol o drwchus o fesen a chnau ffawydd oedd yn nodweddu’r hydref toreithiog hwn. Rhoddodd y coed loches werthfawr rhag y glaw a’r gwynt gwaethaf. Fodd bynnag, ar y Sadwrn, wrth fynd allan ar y grib ogleddol yng Nghraig Goch, daeth rhai o’r cerddwyr wyneb yn wyneb â grym llawn gwyntoedd o 60mya! Pan ddaeth yr haul allan o’r diwedd a’r gwyntoedd i ben, daeth lliwiau’r hydref yn fyw yn eu gogoniant.

Mae’r egni, y sgiliau a’r dychymyg y tu ôl i’r campwaith peirianyddol Fictoraidd hwn yn parhau i ysbrydoli edmygedd – boed hynny yng nghadernid y cronfeydd cerrig enfawr, yn y tyrau eiconig cain sy’n cynnwys y peirianwaith rheoleiddio, neu yn y biblinell anhygoel sy’n cludo dŵr trwy ddisgyrchiant yn unig dros 73 milltir i Birmingham, gyda dim ond cwymp o 171 troedfedd. Cwblhawyd prif gam y prosiect mewn dim ond 12 mlynedd.

Daeth dau ddiwrnod olaf yr ymweliad â thywydd llawer gwell a chyfle i ymweld â’r rhostiroedd a’r bryniau uwchlaw’r dyffrynnoedd. Aeth y cerddwyr i weld argae anghyflawn Dolymynach ac argae bychan Nant y Gro, lle profodd Barnes Wallis y “Dambusters” – y bomiau neidio enwog o’r Ail Ryfel Byd. Ar y Llun, tra cymerodd Steve y cerddwyr “C” i fyny trwy goed Cnwch y tu ôl i’r Lodge, arweiniodd Gareth chwech ar antur i ddringo Drygarn Fawr a Gorllyn, y ddau gopa dros 2000 troedfedd o uchder, yn y bryniau gwyllt a’r rhostiroedd o fewn Elenydd i’r de o gronfa Claerwen. Roedd hon yn daith gerdded egnïol o dros 10 milltir mewn 6–7 awr, gan gynnig golygfeydd godidog dros dirwedd Canolbarth Cymru o’r carneddau siâp nyth wenyn eiconig ar y copa.

Yna daeth amser am y daith 2–3 awr yn ôl i Ben Llŷn ar ôl ychydig ddyddiau llwyddiannus. Roedd y trefniadau’n fath o arbrawf, ond ymddangosai’n boblogaidd iawn – yn enwedig gan fod modd lletya’r grŵp cyfan gyda’i gilydd mewn un lleoliad.

Dydd Iau, Medi 25ain  2025. Porth Ysgo – Mynydd Penarfynydd. Roedd diwrnod arall o dywydd cynnes ac heulog ar ddiwedd mis Medi yn ddelfrydol ar gyfer ymweliad â’r arfordir ym Mhorth Ysgo, un o berlau niferus Pen Llŷn. Arweiniodd Judith 16 o gerddwyr ar grwydr o Fferm Ysgo, lle mae cae ar gael ar gyfer parcio am dâl rhesymol. Cymerwyd y llwybr yn syth i lawr i dop y clogwyn uwchlaw cilfach Ysgo.

Roedd golygfeydd godidog o’r clogwyni creigiog serth yn amlinellu dyfroedd disglair y bae, yn ymestyn o Drwyn y Penrhyn a Carreg Gybi yn y gorllewin, heibio i’r graig lanw drawiadol Maen Gwenonwy, at Borth Llawenan a phen Mynydd Penarfynydd yn y dwyrain. Gan fod hi’n llanw llawn, parhaodd y daith i’r dwyrain ar hyd ymyl y clogwyni, heibio gweddillion y gwaith mwyn Manganîs a ddechreuodd yma’n gynnar yn y 19eg ganrif. Bu cyfnod ffyniannus o 30 mlynedd o’r 1880au ymlaen, ac eto yn ystod cyfnodau rhyfel, pan ddaeth y metel yn hanfodol i galedu dur, nes i’r gwaith gau yn 1945.

Un o brif amcanion y daith oedd dilyn adran newydd o Lwybr Arfordir Cymru a agorwyd yn ddiweddar ar ôl blynyddoedd o negodi ac oedi. Mae hwn yn gyswllt newydd croesawgar, yn rhedeg ar hyd ymyl y clogwyn ac yna tua’r gogledd i Fferm Penarfynydd. Er gwaethaf y marciau llwybr newydd, collodd y grŵp ei ffordd am gyfnod ar dir eithaf anodd, gan fanteisio ar y saib i gael paned wrth i’r llwybr cywir gael ei ddarganfod.

Yna dringodd y llwybr i’r pwynt triongl ar 580 troedfedd ar adran ogleddol Mynydd Penarfynydd, gan barhau ar draws y rhostir grug i lawr yn raddol ar hyd asgwrn cefn y penrhyn at benrhyn Trwyn Talfarach. Roedd y clystyrau o greigiau yma’n fan cinio bendigedig, gyda chefndir o arfordir mynyddig yn ymestyn o amgylch Bae Ceredigion i’r de pell, màs Mynydd Rhiw i’r gogledd, a phenrhynnoedd, clogwyni ac ynysoedd dramatig arfordir deheuol Llŷn.

Cymerwyd llwybr is ar lefel is i fynd yn ôl i Fferm Penarfynydd ac yna traciau caeau a lôn i Llawenan. Yma rhannodd y grŵp: aeth saith yn ôl ar hyd y ffordd trwy Eglwys ddiddorol Llanfaelrhys, tra dilynodd naw lwybr Nant Gadwen, sef llwybr rheilffordd bychan o’r hen waith mwyn, ac aeth i lawr y tua 150 o risiau i ymweld â Phorth Ysgo. Yno mwynhasant seibiant ar y traeth yn yr haul cynnes yn y prynhawn cyn y dringfa olaf yn ôl i Fferm Ysgo.

Roedd hon yn daith bleserus o 4 awr, yn cwmpasu tua 5 milltir gyda digon o ddringo a rhai llwybrau heriol. Noel Davey. (Cyf: DHW).

Dydd Sul, Medi 21ain 2025.  O Amgylch Yr Arddu. Ar ôl dau ddiwrnod o dywydd ofnadwy, mwynhaodd 16 o gerddwyr dan arweiniad Hugh ddydd Sul bendigedig yn y bryniau o gwmpas Yr Arddu, i’r gogledd-orllewin o Groesor. Dechreuodd y daith ym maes parcio Eryri, gan fynd drwy’r pentref ac i fyny’r lôn serth tuag at Cnicht. Fodd bynnag, gwahanodd y llwybr heddiw’n fuan, gan ddringo i’r gogledd dros dirwedd fawnog yn aml, hyd at tua 1200 troedfedd, lle cafwyd saib am baned ger llyn bychan.

Dilynodd y llwybr ymyl crib nodedig, wastad ei ffurf, sef Yr Arddu, sy’n codi bron i 2000 troedfedd. Mae’r allfa greigiog hon o graig frown wedi’i hollti yn gynnyrch gweithgaredd folcanig yn oes y ‘Caradoc’, tua 450 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Tystiodd cyfarfyddiad â grŵp mawr o fyfyrwyr prifysgol o Keele, a oedd yno i astudio’r ffurfiant rhyfeddol hwn, i’w harwyddocâd daearegol.

Dilynodd disgyniad hir ar hyd llwybr creigiog llithrig drwy Fwlch Battel i lawr at Gelli Iago a dyffryn coediog Blaen Nanmor. Roedd golygfeydd clir, grisial, trawiadol ar draws at y mynyddoedd o amgylch Yr Wyddfa. Mae Canolfan Fynydda Nantmor yma wedi bod yn darparu llety sylfaenol ar gyfer gweithgareddau awyr agored ers dros 60 mlynedd. Roedd y cae glaswelltog o flaen y tŷ syml yn fan delfrydol ar gyfer cinio. Mae’r ardal yn rhan o fferm 500ha sy’n eiddo i’r National Trust, sy’n cynnwys copa Cnicht a Nant Gwynant.

Croesodd y llwybr yn y prynhawn afon Nanmor a dilyn yr afon swynol, ewynnog i’r de-orllewin ar lwybrau o dan ganopi derw a choed cyll, yn cynnig cysgod dymunol. Ar ymyl Coed Dolfriog, dewiswyd llwybr mwy gogleddol. Aeth hwn heibio i Dy Mawr, tŷ neuadd bychan o safon bonedd a tharddiad Tuduraidd; fe’i defnyddiwyd am gyfnod fel ysgubor wair ond bellach mae wedi’i adfer yn wych i’w ogoniant gynt.

Arweiniodd rhan ar lonydd gwledig cul y daith yn agos at bentref Nantmor, llai na 100 troedfedd uwchlaw lefel y môr. Felly o’r fan honno, dim ond dringo oedd posibl – trwy Fwlch Llechog ac yna i’r dwyrain dros Garreg Bengam ar hyd trac fawnog agored, yn aml yn wlyb iawn, gan gyrraedd 700 troedfedd, cyn ailymuno â’r llwybr allan yn ôl i lawr i Groesor.

Roedd hon yn gylchdaith eithaf egnïol a phleserus, yn cwmpasu 8 milltir ac oddeutu 1800 troedfedd o esgyniad dros 6 awr. Daeth y diwrnod i ben gyda lluniaeth haeddiannol yn haul hwyr y prynhawn yng Nghaffi Croesor. Noel Davey. (Cyf: DHW).

Dydd Iau, Medi 11eg 2025. Aber Ogwen. Cyfarfu grŵp o 19 aelod ym maes parcio’r traeth i’r gogledd o Aber Ogwen ar gyfer cylchdaith dan arweiniad Kath. Roedd hi’n ddiwrnod heulog a llwyddwyd i osgoi’r cawodydd a’r gwyntoedd cryfion a ragwelwyd.

Aeth y daith i’r gorllewin ar hyd y traeth caregog, gan fynd heibio i Warchodfa Natur Spinnies Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru – cyfres o lagwnau coediog wrth aber Afon Ogwen sy’n darparu cynefin gwerthfawr i adar. Arweiniodd hyn at adran hyfryd o tua dwy filltir o Lwybr Arfordir Cymru o amgylch Castell Penrhyn. Agorwyd y llwybr y llynedd ar ôl blynyddoedd o gynllunio a ym drafodaeth, tra bod problemau cychwynnol ar ran fwdlyd iawn, bellach wedi’u datrys.

Mae’r llwybr yn dilyn yr arfordir, gan gynnig golygfeydd rhagorol ar draws tywod Lafan tuag at Ynys Môn, Ynys Seiriol a’r Gogarth. I’r tir mawr, roedd cipolwg ar dyrau bygythiol y castell, a adeiladwyd mewn arddull Normanaidd yn 1840 gan y teulu Pennant gyda’r elw o chwarel lechi Bethesda a phlanhigfeydd siwgr yn Jamaica. Fodd bynnag, nid oes mynediad o’r llwybr i’r coetir mawreddog a’r caeau eang yn y parcdir cyfagos.

Gan ddod allan ym Mhorth Penrhyn, cafwyd saib am baned ymhlith rhai o hen adeiladau’r porthladd. Yna trodd y daith tua’r de ar hyd Lôn Las Ogwen goediog. Roedd y llwybr rhagorol hwn i gerddwyr a beicwyr yn rheilffordd Penrhyn gynt, a gludai lechi o’r chwarel i’r porthladd. Mae dwy bont reilffordd sylweddol ond dirywiedig ar y llwybr wedi’u hadfer yn ddiweddar ar yr un raddfa gyda chyllid sy’n gysylltiedig â Safle Treftadaeth y Byd y Chwareli Llechi.

Wedi milltir neu fwy, trodd y daith i’r dwyrain ar ffordd wledig, gan stopio am ginio o amgylch creigiau mawr ar ymyl parc busnes Bryn Cegin, sydd eto’n wag. Parhaodd gweddill y daith ar hyd ffyrdd bychain pleserus, gan groesi’r A5 yn Llandygai a’r rheilffordd yn Nhalybont.

Dilynodd y rhan olaf y ffordd yn ôl i Aber Ogwen. Roedd hon yn daith hawdd a phleserus o tua 6–7 milltir dros 3–4 awr, mewn tirwedd ddeniadol a diddorol ar gyrion Bangor. Noel Davey. (Cyf: DHW).

Dydd Sul, Medi 7fed 2025. Cylchdaith Llanystumdwy. Arweiniodd Kath Mair grŵp o 15 o gerddwyr ar lwybr hir ar ffurf “wyth” o amgylch Llanystumdwy. Roedd y tywydd yn gawodlyd gyda chyfnodau heulog a gwynt cynnes o’r de-ddwyrain.

Dechreuodd y daith ym maes parcio’r pentref, gan groesi pont hen Afon Dwyfor ger bedd Lloyd George a throi heibio’r ysgol i fyny’r lôn heibio’r Fferm Wningod. Wrth y gyffordd gyda ffordd Rhoslan, parhaodd llwybr tua’r gogledd ar draws caeau eang gwyrdd Fferm Gwynfryn, gan droi drwy goedlan ac i lawr adran sydd wedi’i gwella’n sylweddol yn ddiweddar at lôn wledig dros Afon Dwyfach. Arweiniodd hyn heibio Betws Fawr, man geni’r 18g i’r bardd lleol enwog Robert ap Gwilym Ddu.

Ymlaen, trodd y llwybr i’r de-orllewin ger Fferm Plashen ar y Lôn Goed – trac hir, syth a llydan wedi’i leinio â choed, a adeiladwyd o’r arfordir yn yr 18g i hwyluso cludo calch i gyfoethogi pridd asidig ffermydd ystâd y tir mewnol. Er iddo gael ei niweidio gan stormydd diweddar, roedd hwn yn llwybr cysgodol hyfryd ac yn fan delfrydol am baned boreol. Dilynwyd y trac am ddwy filltir nes Afon Wen.

Yma ymunodd y llwybr â Llwybr Arfordir Cymru, gan droi i lawr i’r lan ger Sŵn y Don. Dilynwyd y llwybr tua’r de gan fynd heibio i barc gwyliau enfawr ond wedi’i guddio’n dda, sef Hafan y Môr, lle mae gwaith sylweddol ar y gweill i sefydlogi’r arfordir ac ehangu cyfleusterau. Aeth y llwybr heibio cilfach Porth Fechan ac ymlaen i benrhyn gwyllt Penychain, lle’r oedd y gwynt cryf o’r môr yn creu golygfa ddramatig o donnau’n chwyrlïo.

Trodd y daith i’r gogledd drwy gwrs golff Hafan, heibio’r tŷ rhestredig, Fferm Penychain a adeiladwyd gan Ystâd Glynllifon yn nechrau’r 19g. Cynhaliwyd cinio yn orsaf reilffordd Penychain, lle’r oedd neuadd aros fawr dan do’n cynnig lloches rhag y gwlybaniaeth.

Parhaodd y rhan brynhawn ar hyd llwybr ceffylau cysgodol, wedi’i amgáu gan wrychoedd, heibio’r fferm solar ym Mryn Bachau ac yn y pen draw gan gyrraedd y ffordd fawr syth drwy Chwilog. Yng Ngwernol, trodd y llwybr i’r de-ddwyrain drwy barc carafanau, o amgylch llyn pysgota gordyfiant ac ar draws pont droed sy’n pydru. Daeth hyn â’r grŵp yn ôl dros y Lôn Goed ac Afon Dwyfach, heibio tŷ boneddig Ysgubor Hen, dyddiedig o 1700.

Ger diwedd y daith, gwnaeth glaw trwm yn cael ei chwistrell gan draffig cyflym ar hyd yr A497, y rhan hyn yn annymunol, felly roedd yn rhyddhad i gymeryd y ffordd gefn dawelach yn ôl i bentref Llanystumdwy. Roedd hon yn daith bleserus, gymdeithasol ac eithaf cyflym ei rhediad o bron 13 milltir dros 6 awr, drwy dirwedd cyfarwydd a thawel Eifionydd. Noel Davey. (Cyf: DHW).

Dydd Sul 17 Awst 2025. O amgylch Moel Goedog.  Roedd hon yn ddewis arall yn lle'r daith gerdded anoddach o lawer yn ardal Gogleddol y  Carneddau, roedd 10 aelod wedi ymgynnull i'r de o Harlech, dan arweiniad Dafydd Williams, rhyw 4 milltir i'r dwyrain o Llanfair/Llandanwg wrth fynedfa Fferm Methyr . Roedd yn ddiwrnod o haf hardd arall gyda'r tymheredd yn y canol i uchel y saithdegau gyda awel dderbyniol.

Roedd yr hanner milltir gychwynnol i'r dwyrain ar hyd y ffordd darmac i gyffordd lle aeth trac i'r dde a bron yn syth yn fforchio lle cafodd ei adael ar hyd trac diffiniedig. Hanner milltir arall ar y blaen aeth wyth o'r cerddwyr i ddringo Moel Goedog, 1200 troedfedd, y mae gweddillion caer ar ei gopa, yna ailymuno â'r ddau arall a oedd wedi parhau ar hyd troed y bryn o'r man lle'r oedd golygfeydd rhagorol o Port Meirion gerllaw ac ymhellach i fyny arfordir Bae Cardigan, Castell Criccieth a Phenryn Lleyn.

Yn dal i fynd i'r dwyrain, mewn tri chwarter milltir arall roedd gwyriad arall trwy drac ar y dde i lyn bach cyfagos “Llyn y Fedw”. Y tro hwn dewisodd chwech i fynd ac ar ôl oedi byr ailymuno â'r pedwar arall hanner milltir go dda ymhellach, ar ochr y bryn.

Yn fuan, cyrhaeddodd y llwybr drac y ffordd Ardudwy yn dod i'r gogledd a chymerwyd cinio ar greigiau cyfleus gerllaw. Nid oedd unrhyw ddargyfeiriadau yn y prynhawn, dilynwyd y llwybr sy'n wynebu’r môr sydd wedi'i farcio'n dda ar lwybr clir gan roddi golygfeydd agos o Rhinog Fawr, Clip, Ysgyfarnogod a Foel Senigl.

Adenillwyd y ffordd allanol yn y diwedd gyda dim ond hanner milltir arall yn ôl i'r man cychwyn. Taith gerdded hynod ddymunol, pum milltir a hanner dros dair awr a hanner, y cyflymder yn caniatáu digon o amser i sgwrsio. Dafydd Williams.

Dydd Sul, Awst 17eg – Carneddau’r Gogledd. Mwynhaodd naw cerddwr dan arweiniad Gareth ddiwrnod bendigedig yng Ngharneddau’r Gogledd, wedi cwblhau taith drawslinellol dros y prif gopaon eraill y flwyddyn flaenorol. Roedd y tywydd yn heulog ac yn glir, gyda gwres wedi’i gymedroli gan wynt bywiog.Cyfarfu’r grŵp yn Aber, gan lwyddo i gael ychydig lefydd olaf ym maes parcio’r pentref wrth i dyrfaoedd enfawr gyrraedd i weld y rhaeadrau eiconig, sy’n fwy poblogaidd nag erioed oherwydd y cyfryngau cymdeithasol.

Symudodd un car rai cerddwyr 1.6 milltir i fyny’r lôn i fan parcio bach islaw Foel Dduarth. Dilynnwyd trac hawdd i’r de-ddwyrain i fyny dyffryn cul Afon Anafon, heibio nifer o gylchoedd cytiau, corlan ddefaid gymhleth a maen â chysgrifiad, tystiolaeth o bwysigrwydd hanesyddol yr ardal. Mae cynllun hydro cymunedol yma’n tynnu dŵr o’r afon i bweru tyrbin yn Aber. Yn uwch i fyny, harnesswyd Llyn Anafon yn 1931 i gyflenwi dŵr i Lan-fairfechan ond cafodd ei ddadgomisiynu yn 2022; erbyn hyn mae gweddillion argae cerrig yn cynnig man croesawgar am baned boreol.

Daeth llwybr serth yn troelli i fyny trwy’r grug i Foel Fras, ar 3097 troedfedd uchafbwynt y diwrnod ac un o’r 7 copa dros 3000 troedfedd yng Ngharneddau’r Gogledd. Roedd y copa gwastad a chreigiog yn cynnig panorama ysblennydd ym mhob cyfeiriad – mynyddoedd Eryri i’r de a’r gorllewin, gyda golwg bell o Yr Eifl ym Mhenrhyn Llŷn; yn agosach i’r gogledd roedd arfordir Arfon, tywod Llafan ar draws y Fenai tuag at Ynys Môn ac Ynys Seiriol; i’r dwyrain, roedd y Gogarth yn tywys uwchben Llandudno gyda chefnlen o dyrbinau gwynt ar y môr.

Aethpwyd yn ôl ar hyd y grib i gyrraedd copa agos Drum, rhyw 600 troedfedd yn is. Roedd y carn mawr ar y copa’n cynnig man gwych arall ar gyfer cinio, gyda gwenyn yn prysur hedfan o gwmpas ond heb darfu.

Yn y prynhawn, dilynwyd llwybrau grug tua’r gogledd-orllewin, gan ddisgyn yn raddol ar hyd grib o gopaon bychain tua 1600 troedfedd: Pen Bryn Du, Yr Orsedd, Foel Ganol a Foel Dduarth. I’r de, roedd llwybr llawn troeon Afon Anafon arian yn disgyn yn islaw, gyda rhediadau glaswelltog Llwytmor uwchben; i’r gogledd, roedd ffyrdd a phylons Bwlch y Ddeufan.

Yn y diwedd disgynnwyd yn ôl i fan cychwyn y bore a daeth car yn ôl â’r grŵp i’r torfeydd yn Aber ar ôl diwrnod cofiadwy yn nyfnder gwyllt y Carneddau. Cyflawnwyd tua 10 milltir dros 8 awr gyda dros 4000 troedfedd o ddringo. Noel Davey. (Cyf(DHW)

Dydd Iau, Awst 14eg – Talsarnau. Roedd taith heddiw yn gylchdaith yn nyffrynnoedd coediog prydferth Ardudwy uwchlaw Talsarnau, ychydig i lawr yr arfordir o Benrhyndeudraeth. Cyfarfu 18 o gerddwyr, dan arweiniad Colin, ym maes parcio’r orsaf y tu ôl i dafarn y Ship Aground.

Diwrnod cynnes a llaith gyda chymylau yn y bore a diferion o law a drodd yn heulog yn ddiweddarach. Aeth y daith tua’r de, gan groesi’r A496 a dringo grisiau ac yna ddringo’n raddol drwy goed derw hyfryd Coed Cae’r Ffynnon. Mae’r ardal hon yn rhan o ystad hanesyddol Glyn Cywarch a adeiladwyd gan William Wynn yn 1616 ac sy’n gartref teuluol Harlech ers y 1800au.

Cafwyd saib cynnar am goffi mewn man gweld tua 350 troedfedd. Yna trodd y llwybr i’r gogledd i lawr i bentref pert Soar, heibio i gapel methodistaidd trawiadol Soar. Dringfa dros lethr serth dan gysgod Coed Du aeth â’r grŵp i lawr i ddyffryn gwyrddlas Afon y Glyn lle arweiniodd lôn wledig i’r gogledd trwy Goed Garth Byr. Aeth llwybr yn raddol i fyny drwy goed Ceunant Coch, gan gyrraedd Llyn Tecwyn Isaf – llyn prydferth sy’n adnabyddus am ei gwenyn meirch a physgota – man perffaith i gael cinio yn yr haul.

Yn y prynhawn, cylchodd y daith i’r de drwy bentrefan Bryn Bwbach, gan ddilyn lôn wledig yn ôl i lawr i Dalsarnau. Roedd golygfeydd godidog ar draws aber Dwyryd i Bortmeirion, Llŷn a’r Moelwynion.

Daeth y daith bleserus hon, tua 5–6 milltir gyda 850 troedfedd o esgyniad dros 4 awr, i ben yn hapus. Noel Davey. (Cyf:DHW)

Dydd Sul Awst 10fed, 2025 Cymoedd a Chwympiadau Llan Ffestiniog.  Mae llwybr hud cymoedd afonydd coediog a rhaeadrau o amgylch Llan Ffestiniog, er nad yw'n hysbys yn eang, wedi dod yn atyniad rheolaidd i'r clwb. Gwnaeth grŵp o 13 o grwydrwyr dan arweiniad Eryl gylched (aildrefnwyd) yma ar ddiwrnod sych, llachar a chynnes, gan gymryd yr afonydd Cynfal, Teigl, Goedol a Bowydd, holl lednentydd y Dwyryd.

Roedd y segment cyntaf ar I lawr i'r de i weld y rhaeadr ysblennydd Cynfal yn plymio trwy geunant dramatig Ceunant Cynfal, sy'n rhan o warchodfa natur genedlaethol. Gan ddringo yn ôl trwy chwarteri dwyreiniol y dref, aeth y llwybr i'r gogledd ar hyd glannau hyfryd yr Afon Teigl, pasio Cae'r Blaidd a chynnig safle dymunol ar gyfer egwyl goffi.

Ar ôl pasio simneiau tal Pengwern Old Hall, tŷ boneddigion hardd o darddiad 15C, parhaodd llwybrau i fyny ochr ddwyreiniol Cwm Bowydd, yn y pen draw yn cyrraedd yn annisgwyl i gyrion Blaenau ym Maen Offeren, a guddiwyd iddynt cynt gan goetiroedd y dyffryn. Roedd tafarn draddodiadol Y Tap (Pen y Brenin) yn darparu byrddau awyr agored croesawgar a lluniaeth i ginio.

Trodd cyfeiriad y cerdded i'r de tuag at Tanygrisau ar lwybrau mwy garw gan gyrraedd 850 troedfedd, o dan greigiau trawiadol y Moelwynion. Roedd y llwybr ar hyd lan orllewinol cronfa Tanygrisiau yn pasio gorsaf storio pŵer Hydro sydd, am y 60 mlynedd diwethaf, wedi bod yn pwmpio dŵr yn rheolaidd hyd at gronfa ddŵr Stwlan 1000 troedfedd uwchben, yn barod i'w rhyddhau yn ôl trwy'r tyrbinau isod ar eiliad o rybudd.

 I'r de o'r llyn roedd dargyfeiriad byr i Orsaf Dduallt lle cafodd y parti ei gwobrwyo â golygfa syfrdanol y trên prynhawn o Porthmadog  i Blaenau yn troelli mewn troell (yr unig un yn Y DU) o gwmpas ac yn ail groesi uwchben y trac isaf i ennill uchder. Adeiladwyd hwn gan wirfoddolwyr yn y 1960au a'r 70au i ganiatáu i Reilffordd Ffestiniog ailddechrau gweithredu wrth ehangu'r gronfa ddŵr ar gyfer yr hydro a orlifodd yr hen drac.

Yna arweiniodd llwybr i lawr tua'r dwyrain trwy hen binwydd mawreddog o dan Clogwyn y Geifr. Rhoddodd pont droed ar draws yr Afon Goedol olygfa hudolus o greigiau gwyllt a dyfroedd gwyllt chwyrlio yr afon o fewn llannerch coetir mwsoglyd, rhan o Warchodfa Natur Genedlaethol Coed Cymru. Arweiniodd llwybr i'r gogledd at fwy o raeadrau ac i fyny'r afon ger Pont Cymerau. Ar draws prif ffordd Blaenau, arweiniodd llwybr cul i lawr trwy goedwigoedd, ar draws Y Teigl ar bont droed ac yn olaf gan bannu 350 troedfedd yn ôl i fyny i dref pen bryn Llan Ffestiniog.

Gorffennodd y diodydd, a weithwyd yn galed amdanynt, yn nhafarn Pengwern, ddiwrnod hir ond rhagorol ar lwybrau cymharol hawdd, gan gwmpasu 12-13 milltir a thua 2500 troedfedd o esgyniad dros 8 awr. Noel Davey. (Cyf: DHW).